ชิ้นงาน

งาน Edraw Mind Map

งาน infographics

งาน Edraw Mind Map

วิดีเพื่อการเรียนการสอน

หน่วยที่ 1 การบริหารจัดการองค์ความรู้ (Knowledge management (KM)

คือกระบวนการที่ชวยใหองคกร บงชี้เลือก เผยแพร และ ถายโอนสารสนเทศและประสบการณที่สําคัญอันเปนสวนความจําขององคกร (organization’s memory)องคความรูที่ถูกจัดอยางเปนโครงสราง ชวยให: แกปญหาไดอยางมีประสิทธิภาพและมีประสิทธิผล เกิดการเรียนรูอยางไมหยุดนิ่ง (dynamic learning) ชวยในการวางแผนดานกลยุทธ (strategic planning) ชวยในการตัดสินใจ (decision making) ทรัพยากรที่มีคายิ่งขององคการนอกจากบุคลากร ก็คือ ความรู ซึ่งเปนทรัพยสินทางกลยุทธที่สําคัญ องคการตาง ๆ จึงใหความสนใจในการจัดการความรู (Knowledge Management : KM) มากขึ้นและมุงหวัง ที่จะนําความรูมาใชไดอยางมีประสิทธิภาพ และชาญฉลาด ในการสรางสินคาหรือบริการที่มีลักษณะเฉพาะตัว เพื่อสรางความเจริญเติบโต และสรางขีดความสามารถในการแขงขัน

กลาวโดยสรุป การจัดการความรู คือ กระบวนการในการบริหารจัดการความรูอยางเปนระบบเปน ขั้นตอน ตั้งแตกระบวนการในการระบุความรูที่มีอยูในองคการ การจัดเก็บรวบรวมความรูจากบุคลากร การจัด หมวดหมูความรู การเผยแพรองคความรู การแลกเปลี่ยนเรียนรู ตลอดจนการสรางบรรยากาศที่เหมาะสมใน การเรียนรู จนสามารถนําความรูที่ไดไปใชและตอยอดใหเกิดประโยชนในการทํางาน เพื่อใหบรรลุตาม เปาประสงคขององคการ

ขั้นตอนการจัดการความรู (คณะเทคโนโลยีการเกษตร มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกลาเจาคุณทหารลาดกระบัง, 2552) จากการรวบรวมและศึกษาขั้นตอนของการจัดการความรูที่ผูเชี่ยวชาญหลายคนไดกําหนดไว สามารถ สรุปออกไดเปน 5 ขั้นตอน ดังนี้

1. การกําหนดสิ่งที่ตองเรียนรู (Knowledge Identification) คือ การกําหนดนิยามของสิ่งที่องคกร ตองการใหบุคลากรเรียนรู เพื่อใหบรรลุผลตามวิสัยทัศน นโยบาย ภารกิจ คานิยมและเปาหมายตางๆ ของ องคกร เชน การระบุขอบขายงาน การนิยามขีดความสามารถและคุณลักษณะของแตละตําแหนงงาน เปนตน

2. การแสวงหาความรู (Knowledge Acquisition) คือ การนําเอาขอมูล สารสนเทศและความรูที่มีอยู ภายในและภายนอกองคกร มากลั่นกรองและนํามาสรางคุณคา เชน การสอนงาน การฝกอบรม การสัมมนา การประชุม การแสดงผลงาน ระบบพี่เลี้ยง การเรียนรูจากประสบการณตรงและการลงมือปฏิบัติ การ ดําเนินการเปลี่ยนแปลงในกระบวนการปฏิบัติงานตางๆ ขององคกร

3. การสรางความรู (Knowledge Creation) คือ การสรางสรรคความรูใหเกิดขึ้นในแตละบุคคล โดย ผานการผลักดัน การหยั่งรูและเขาใจเรื่องใดเรื่องหนึ่งอยางลึกซึ้ง ซึ่งทุกคนสามารถเปนผูสรางความรูใหมๆ เชน การคิดคนผลิตภัณฑชนิดใหมหรือนวัตกรรมใหมๆ ใหกับองคกรได โดยแบงความรูเปน 3 ประการ ดังนี้

3.1. ความรูโดยนัย (Tacit Knowledge) คือ ความรูที่เกิดจากประสบการณการทํางานและ อยูในตัวคน เปนความรูที่จับตองไมไดหรือทุนทางปญญา (Intellectual Capital) เชน ภาวะผูนําขอ ผูบริหารองคกร ความรูที่เปนนวัตกรรมใหมๆ ขององคกร ความสัมพันธของลูกคา เปนตน ซึ่งความรู โดยนัยนี้เปนความรูที่สําคัญที่สุดที่ควรดําเนินการใหเกิดการแพรกระจายในองคกร เพื่อสรางความรู ใหมอันจะเพิ่มมูลคาและคุณคาแกประเทศได

3.2. ความรูชัดแจง (Explicit Knowledge) คือ ความรูที่เปลี่ยนแปลงจากความรูโดยนัยและ ความรูที่อยูโดยรอบมาเปน สื่อ ตํารา หรือเอกสารอื่นๆ ที่สามารถจับตองได

3.3. ความรูที่ฝงตัวอยูในองคกร (Embedded Knowledge) คือ ความรูที่อยูในองคกร เปน ความรู ความเขาใจที่ชัดเจนในกระบวนการผลิตและ/หรือการบริการ ซึ่งรวมถึงวัฒนธรรมองคกรดวย

4. การจัดเก็บและสืบคนความรู (Knowledge Storage & Retrieval) คือ การจัดเก็บความรูไวเพื่อให บุคลากรในองคกรเขามาสืบคนไดตามความตองการ โดยตองคํานึงถึงวิธีการเก็บรักษา ซึ่งแตละองคกรจะตอง เก็บรักษาขอมูลสารสนเทศและความรูไวอยางดีที่สุด ในการจัดเก็บนั้นสามารถบันทึกเปนฐานขอมูลหรือบันทึก เปนลายลักษณอักษรที่ชัดเจนได

5. การถายโอนความรูและใชประโยชน (Knowledge Transfer & Utilization) คือ การกระจาย ความรูและ ถายทอดไปอยางรวดเร็วและเหมาะสมทั่วทั้งองคกร เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรูและนําความรูไปใช ประโยชน์

ประโยชนของการจัดการความรู้ การจัดการความรูที่ดี ชวยใหองคการไดรับประโยชน เชน

· ชวยเก็บความรูใหควบคูกับองคการตลอดไป

· ชวยลดระยะเวลาในการพัฒนาผลิตภัณฑการใหบริการ หรือการเรียนรูงานใหม

· ปรับปรุงประสิทธิภาพ และชวยเพิ่มผลผลิตใหกับทุกสวนขององคการ

· เสริมสรางนวัตกรรมใหมทั้งทางดานผลิตภัณฑและการบริการ

· สงเสริมใหมีการเรียนรู แสดงความคิดเห็น และแลกเปลี่ยนความรู ซึ่งจะสงผลใหบุคลากรมีคุณภาพ เพิ่มขึ้น และสามารถประยุกตใชความรูในการปฏิบัติงานอันกอใหเกิดประโยชนตอองคการ

· ชวยใหองคการมีความพรอมในการปรับตัวใหเหมาะสมกับการเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดลอม การ ดําเนินธุรกิจเพื่อความอยูรอดและไดเปรียบทางการแขงขัน

หน่วยที่ 2 รูปแบบการจัดการความรู้

ความรูในองคกรนับเปนทุนที่สําคัญจึงตองมีการจัดการความรูที่เหมาะสม ดังนั้นองคกรตองเลือก รูปแบบการจัดการความรูที่เหมาะสมกับองคกรของตัวเอง เพื่อที่จะไดนํารูปแบบนั้นมาประยุกตใชจัดการกับ ความรูนั้นไดอยางมีประสิทธิภาพสูงสุด การที่องคกรจะเลือกรูปแบบของการจัดการความรูมาใชนั้นองคกร จะตองศึกษารูปแบบของการจัดการความรูตางๆ มาเปรียบเทียบกันและ นํามาประยุกตใชใหเหมาะสม รูปแบบการจัดการความรูขององคกรก็มีหลากหลายรูปแบบดวยกัน โดยมีรายละเอียดดังนี้

การเรียนรูแบบ วงลูปเดียว (Single Loop Learning) การเรียนรูในแบบนี้จะเกิดขึ้นก็ตอเมื่อองคกร เผชิญหนากับปญหาและความผิดพลาดทางการจัดการใหมุงแกปญหาเฉพาะหนา โดยมีการเรียนรูดวยตนเอง เพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรมและการสะสมการเรียนรู

การเรียนรูแบบลูปซอน (Double Loop Learning) เปนการเรียนรูเพื่อแกปญหาและสนับสนุนการ ตัดสินใจอยางมีประสิทธิผลซึ่งเปนองคกรแหงการเรียนรูซึ่งกอใหเกิดการสรางการเรียนรูและเปนที่มาของ แบบจําลองธุรกิจใหมที่สอดคลองกับความซับซอนของการเปลี่ยนแปลงสภาพแวดลอมการแขงขัน

การเรียนรูแบบลูปสามชั้น (Triple Loop Learning) เปนการเรียนรูเพื่อการพัฒนาหลักการใหมที่ องคการสามารถนําไปดําเนินการในขั้นตอไป รูปแบบการจัดการความรูในประเทศไทย รูปแบบการจัดการความรูในประเทศไทย มีหลากหลายรูปแบบดวยกันแตการนํามาใชนั้นองคกรตางๆ ก็มีการประยุกตใชเพื่อใหเหมาะสมกับองคกรของตัวเองในครั้งนี้จะกลาวถึง

รูปแบบการจัดการความรูที่ไดรับ ความนิยมในประเทศไทย 2 รูปแบบ คือ Tuna Model และ Xerox Model และอีก 1 รูปแบบทีจะกลาวถึง เปน Model ที่นาสนใจที่คิดคนและพัฒนาโดยคุณณัฐพล รําไพ คือ i-cando Model โดยมีรายละเอียดของแต ละรูปแบบดังนี้

1. Tuna Model (สถาบันสงเสริมการจัดการความรูเพื่อสังคม, 2548) แนวคิดรูปแบบการจัดการความรู ของสถาบันสงเสริมการจัดการความรูเพื่อสังคม (สคส.) ในรูปแบบ ปลาทูนั้น มีแนวคิดที่วา ปลาทู 1 ตัวมีการแบงออกเปน 3 สวน ซึ่งจะอธิบายวาแตละสวนคืออะไรมีความสําคัญ อยางไร

เปาหมาย (สวนหัวปลา) หรือ KV (Knowledge Vision) สวนหัวที่ทําหนาที่มองหาเสนทางที่เดินทางไป แลวคิดวิเคราะหวา จุดหมายอยูที่ไหนตองวายแบบใด ไปในเสนทางไหน และไปอยางไร ในที่นี้เราจะเปรียบเปน การบงชี้ความรู (Knowledge Identification) กอนที่เราจะทํางานอะไรซักอยางเราตองรูกอนวาเราตองการอะไร จุดหมายคืออะไร และตองทําอยางบาง

           สวนกิจกรรม (ตัวปลา) หรือ KS (Knowledge Sharing) สวนลําตัวที่มีหัวใจของปลาอยูทําหนาที่สูบฉีดเลือด ไปเลี้ยงสวนตางๆของรางกาย ในที่นี้เราจะเปรียบ เปน การแบงปนแลกเปลี่ยนความรู (Knowledge Sharing) คือเราจําเปนตองสรางบรรยากาศที่เกิดการเรียนรู เพื่อใหคนเขามาแลกเปลี่ยนความรูซึ่งกันและกัน   สวนการจดบันทึก (หางปลา) หรือ KA (Knowledge Access) หางปลา ทําหนาที่เปนแรงผลักดันใหเกิดการเคลื่อนที่ไป เปรียบเสมือนการเขาถึงความรู (Knowledge Access) หรือ คลังความรู ที่ไดจากการเก็บสะสมความรูที่มาจากการแลกเปลี่ยนความรู ซึ่ง ความรูเหลานี้อาจอยูในรูปแบบเอกสารหรือ คูมือตางๆ โดยทุกสวนนั้นมีความสําคัญ และ เชื่อมโยงถึงกันเพื่อใหการจัดการความรูเปนไปอยางมีประสิทธิภาพ หากสวนใดที่ทําแลวบกพรองหรือไมชัดเจนก็จะสงผลกระทบตอสวนอื่นๆ ตามมาดวย

2. Xerox Model (ศรีไพร และเจษฎาพร, 2549) รูปแบบของการจัดการความรู เปนรูปแบบที่บริษัท Xerox Corporation ในประเทศสหรัฐอเมริกามี การนํามาใชอยางประสบความสําเร็จ (ตามแนวคิดของ Mr. Robert Osterhoff) และมีหลายองคการใน ประเทศไทยที่มีการนํารูปแบบนี้มาเปนกรอบแนวคิดในการจัดการความรู ประกอบดวยกระบวนการดังนี้

Ø การจัดการการเปลี่ยนแปลงและพฤติกรรม (Transition and Behavior Management) สรางวัฒนธรรมที่เอื้อตอการแลกเปลี่ยนและแบงปนความรู ซึ่งการเปลี่ยนแปลงวัฒนธรรมจะตองไดรับการ สนับสนุนจากผูบริหาร และความรวมมือของบุคลากรทุกระดับ

Ø การสื่อสาร (Communication) องคการตองมีการวางแผนการสื่อสารอยางเปนระบบ

ตอเนื่อง และสม่ำเสมอ โดยคํานึงถึงเนื้อหา กลุมเปาหมาย รวมถึงชองทางในการสื่อสาร

Ø  กระบวนการและเครื่องมือ (Process and Tools) มีกระบวนการและเครื่องมือที่เหมาะสม และ เอื้อใหเกิดการแลกเปลี่ยนความรูในองคการ

Ø  เรียนรู (Learning) เปนการเตรียมความพรอม สรางความเขาใจเพื่อใหบุคลากรตระหนักถึง ความสําคัญในการจัดการความรูรวมถึงจัดการฝกอบรมที่เหมาะสมใหกับบุคลากร

Ø  การวัดผล (Measurements) เลือกการวัดผลเพื่อใหทราบถึงสถานะ ความคืบหนา และผลที่ได เป็นไปตามที่คาดหวังหรือไม อยางไร ซึ่งจะชวยใหองคการสามารถทบทวน และปรับปรุงกระบวนการ

ตาง ๆ เพื่อใหบรรลุเปาหมายจองการจัดการความรู

Ø  การยกยองชมเชยและใหรางวัล (Recognition and Rewards) มีการยกยองชมเชย และ ระบบการใหรางวัลเพื่อจูงใจใหบุคลากรเขารวมกิจกรรม โดยเปาหมายของการจัดการความรูจะถูกกําหนดใหสอดคลองกับทิศทางในการดําเนินธุรกิจ และ เชื่อมโยงกับกลยุทธทางธุรกิจขององคกร

3. I - Cando Model รูปแบบการจัดการความรูผานเว็บที่เสริมสรางสมรรถนะของนักศึกษาครู เปนการนําเอาแนวคิดและ หลักการของการจัดการความรู(Knowledge Management) และการเรียนรูผานเว็บ (Web-based Learning) มาผสมผสานกับแนวคิดพื้นฐานการเรียนรูที่เนนกิจกรรมผานเว็บ เพื่อเสริมสรางสมรรถนะของ ผูเรียน (Competency) โดยตนแบบดังกลาวไดพัฒนาขึ้นอยางเปนระบบ (Systematic Approach) อัน ประกอบดวย 3 องคประกอบ หลัก ไดแก

ปจจัยนําเขา (Input) กระบวนการ (Process) และผลผลิต (Output) ปจจัยนําเขา เปนองคประกอบพื้นฐานของการเรียนรูผานเว็บ (Elements of Web-based Learning) ซึ่ง ประกอบดวยองคประกอบยอย 3 ดาน ไดแก ผูเรียน (Student) ผูสอน (Teacher) และปฏิสัมพันธ (Interaction) ทั้งนี้ลักษณะการเรียนรูดังกลาวจะอาศัยความสามารถของเทคโนโลยีการเรียนรูผานเว็บ 3 สวน ไดแก เทคโนโลยีการเรียนรูรวมกัน (Collaboration Technology) เทคโนโลยีการสื่อสาร (Communication Technology) และเทคโนโลยีฐานขอมูล (Storage Technology)

กระบวนการ

1.การคนคิดและสรรคสราง (Creating) คือ กระบวนการสราง การกําหนด การแสวงหา การ ดําเนินการ การจัดหา และการกําหนดเปาหมายหรือการนิยามความรูใหชัดเจนเพื่อใหไดมาซึ่งความรู ขับเคลื่อนโดยกิจกรรมคิดคนคนหาตัวตน

2.การพิจารณาและคัดสรร (Analyzing) คือ กระบวนการคิดวิเคราะห พิจารณาเลือกสรร กลั่นกรอง ความรู และการจัดประเภทหรือหมวดหมูความรู ขับเคลื่อนโดยกิจกรรมชุมชนคนสนใจ

3.การลองทําและนําไปใช (Nurturing) คือ กระบวนการนําเอาความรูที่หาไดมาจากการพิจารณา และ เลือกสรรความรู มาฝกกระทํา หรือลองทํา และประยุกตใชความรูในทางปฏิบัติ ซึ่งทําใหความรูฝงลึก (Tacit Knowledge) สามารถถายโอนและปรับเปลี่ยนใหกลายเปนความรูชัดแจง (Explicit Knowledge)

4.การกระจายและแบงปน (Disseminating) คือ กระบวนการที่ไดจากการนําความรูไปลองทํา และ ประยุกตใชความรูแลวมาแบงปน แลกเปลี่ยน กระจาย และถายโอนความรูรวมกัน ขับเคลื่อนโดยกิจกรรม ชุมชนคนปฏิบัติ

5.การประเมินและปรับปรุง (Optimizing) คือ กระบวนการนําเอาความรูที่ไดจากการเผยแพรแลวมา ประเมินและปรับปรุงดวยตนเองเพื่อนําไปใชในการทํางานการแกไขปญหา หรือการตัดสินใจตางๆ ขับเคลื่อน โดยกิจกรรมแบบอยางปฏิบัติที่เปนเลิศ

ผลลัพธ

ประกอบดวยการประเมินสมรรถนะการเรียนรูของผูเรียน(Competency) 3 ดาน ไดแก ดานความรู (Knowledge) พิจารณาจากผลการประเมินตนเองของนักศึกษา (Knowledge assessment) ดานทัศนคติ (Attitude)พิจารณาจากผลการประเมินทัศนคติของนักศึกษา (Attitude assessment) และดานทักษะ (Skill) พิจารณาจากผลการประเมินสมรรถนะการปฏิบัติงานของนักศึกษา (Performance assessment)

หน่วยที่ 3 เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารกับการจัดการความรู้

เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารกับการจัดการความรู(สมชาย นําประเสริฐชัย, 2549) เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร หรือไอซีที (Information and communication Technology) หมายถึง เทคโนโลยีที่เกี่ยวกับการนําระบบคอมพิวเตอร ระบบสื่อสารโทรคมนาคม และความรูอื่นๆ ที่ เกี่ยวของ มาผนวกเขาดวยกัน เพื่อใชในกระบวนการจัดหา จัดเก็บ สรางและเผยแพรสารสนเทศในรูปแบบตาง ๆ ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศนั้นอาจกลาวไดวาประกอบขึ้นจากเทคโนโลยีสองสาขาหลักคือ เทคโนโลยี คอมพิวเตอร และเทคโนโลยีสื่อสารโทรคมนาคม กลาวไดวา เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร เปนปจจัยสําคัญตัวหนึ่งที่เอื้อใหการจัดการความรู ประสบความสําเร็จ (สถาบันเพิ่มผลผลิตแหงชาติ, 2547) ความกาวหนาทางดานเทคโนโลยีสารสนเทศและการ สื่อสาร โดยเฉพาะอินเทอรเน็ตและอินทราเน็ตเปนแรงผลักดันสําคัญที่ชวยใหการแลกเปลี่ยนความรูสามารถทํา ไดงายขึ้นนอกจากนี้ระบบฐานขอมูลที่ทันสมัยก็มีสวนชวยใหการจัดการความรูมีประสิทธิภาพมากขึ้น สมชาย นําประเสริฐชัย (2549) ไดจําแนกเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารที่เกี่ยวของและมีบทบาทในการจัดการ ความรูออกเปน 3 รูปแบบ คือ

1. เทคโนโลยีการสื่อสาร (Communication Technology) ชวยใหบุคลากรสามารถเขาถึงความรู ตางๆ ไดงายขึ้น สะดวกขึ้น รวมทั้งสามารถติดตอสื่อสารกับผูเชี่ยวชาญในสาขาตางๆ คนหาขอมูล สารสนเทศ และความรูที่ตองการไดผานทางเครือขายอินทราเน็ต เอ็กซตราเน็ตหรืออินเทอรเน็ต

2. เทคโนโลยีสนับสนุนการทํางานรวมกัน (Collaboration Technology) ชวยใหสามารถประสาน การทํางานไดอยางมีประสิทธิภาพ ลดอุปสรรคในเรื่องของระยะทาง ตัวอยางเชน โปรแกรมกลุม groupware ตางๆ หรือระบบ Screen Sharing เปนตน

3. เทคโนโลยีในการจัดเก็บ (Storage technology) ชวยในการจัดเก็บและจัดการความรูตางๆ

บทบาทของเทคโนโลยีสารสนเทศตอการจัดการความรูในองคการ

Ø  เทคโนโลยีสารสนเทศมีบทบาทสําคัญตอการจัดการความรูโดยเปนเครื่องมือที่สนับสนุนการจัดการ ความรูในองคการใหมีประสิทธิภาพ ตัวอยางของเทคโนโลยีสารสนเทศที่ถูกนํามาใชกับการจัดการความรู เชน  ระบบจัดการเอกสารอิเล็กทรอนิกส (Document and Content Management Systems)

Ø  ระบบสืบคนขอมูลขาวสาร (Search Engines)

Ø  ระบบการเรียนรูทางอิเล็กทรอนิกส (e-Learning)

Ø  ระบบประชุมอิเล็กทรอนิกส (Electronics Meeting Systems and VDO Conference)

Ø  การเผยแพรสื่อผานระบบเครือขาย (Web Board หรือ e-Discussion)

Ø  ซอฟตแวรสนับสนุนการทํางานรวมกันเปนทีม (Groupware)

Ø  บล็อก (Blog หรือ Weblog) ซึ่งเปนเครื่องมือในการแลกเปลี่ยนความรู หรือประสบการณ

ผาน พื้นที่เสมือน (Cyber Space)

ขั้นตอนของการพัฒนาองคความรู

ฟงกชันหลักของ knowledge management system เปนไปตาม 6 ขั้นตอนที่หมุนวนไปตลอดเวลา ไดแก

1.สรางองคความรู (Create knowledge) เชน พนักงานหาวิธีทางใหม ๆ ในการทํางาน หรือพัฒนาสิ่ง ใหม ๆ (know-how)ขึ้นมา หรือ นําองคความรูจากภายนอกเขามา

2.จับองคความรู (Capture knowledge) องคความรูใหมตองถูกระบุในเชิงความมีคุณคา (valuable) และ นําเสนอขึ้นมาในแนวทางที่เหมาะสม

3.ปรับองคความรูใหเหมาะสม (Refine knowledge) องคความรูใหมตองจัดใหอยูในรูปที่ในไปใชงาน เชิงปฎิบัติได ดังนั้น องคความรูแบบ tacit ตองเปลี่ยนใหอยูในรูปแบบ explicit จัดเก็บองคความรู (Store knowledge)

4. จัดเก็บในรูปแบบที่เหมาะสมที่สามารถ access ได

5. บริหารจัดการองคความรู (Manage knowledge) ตองจัดเก็บองคความรูที่เปนปจจุบัน ตองนํามา ทบทวนในเชิงที่สอดคลองกับปญหาและความถุกตอง

6.กระจายองคความรู (Disseminate knowledge) ดําเนินการใหมีการกระจายองคความรูไปยังผูที่ ตองการ ทุกที่ ทุกเวลา

หน่วยที่4 การบริหารจัดการองค์ความรู้

การบริหารจัดการองคความรูนั้น เปนมากกวา technology หรือ product เพราะมันเปนกรรมวิธี การที่ใชกับ business practices อยางไรก็ตาม information technology มีสวนสําคัญในการประสบ ผลสําเร็จของระบบบริหารจัดการองคความรู(Knowledge Management Systems) จะประกอบดวย 3 สวนคือ

1.เทคโนโลยีในการสื่อสาร (Communication technologies) เพื่อใหusers สามารถ access ไปยัง องคความรูที่ตองการได และสื่อสารซึ่งกันและกันได

2.เทคโนโลยีที่กอใหเกิดการรวมมือกัน (Collaboration technologies) เพื่อใหทํางานรวมกันเปนกลุม ได

3.Storage และ retrieval technologies (database management systems) เพื่อ จัดเก็บและบริหารองคความรู เทคโนโลยีที่สนับสนุนฟงกชันระดับสูงของระบบบริหารจัดการคุณภาพและกอใหเกิด future innovations ใน KM field ไดแก

 Artificial Intelligence (AI methods: expert systems, neural networks, fuzzy logic, genetic algorithms, etc.)ชวยในการบงชี้เรื่องเกี่ยวกับความชํานาญ

Elicit knowledge automatically and semi-automaticallyกอใหเกิดการเชื่อมตอผาน language processorsสงเสริมใหเกิด intelligent searches ผานทาง intelligent agents.

Intelligent agents คือ software systems ที่เรียนรูการทํางานของผูใชและจัดใหมีการชวยเหลืองาน ที่ตองทําแตละวัน

-Technology tools ที่สนับสนุนการบริหารจัดการองคความรู เรียกวา knowware. Knowledge management software packages สวนมากจะประกอบดวย tools ตอไปนี้ (หนึ่งตัว หรือมากกวา)         collaborative computing tools หรือ Groupware ชวย transfer tacit

-knowledge - knowledge servers มี knowledge management software บรรจุอยู ใชจัดเก็บองคความรู

- enterprise knowledge portals (EKP) ประกอบดวย Web browser และ database อานเพิ่มเติม ใน IT at Work 9.3 “Portal opens the door to legal knowledge” page 383

- electronic document management systems (EDM)

- knowledge harvesting tools ใช capture knowledge

 - search engines ใชคนหาฟงกชันที่สัมพันธกับองคความรูที่ตองการ

บทบาทสําหรับการจัดการองคความรู (Role of people in Knowledge Management)

การบริหารจัดการ KMS ตองการความพยายามสูง หลาย ๆ เรื่องที่เกี่ยวกับ การบริหารจัดการ คน วัฒนธรรม จะเปนตัวพิจารณาวาระบบจะสําเร็จหรือลมเหลว ผูที่เขามาเกี่ยวของดวยไดแก:

Chief knowledge officer’s (CKO) มีบทบาททําใหสินทรัพยทางความรูขององคกรมีมากที่สุด ออกแบบและนํากลยัทธ knowledge management มาใช มีการแลกเปลี่ยนทรัพยสินทางดานความรูทั้ง ภายในและภายนอกอยางมีประสิทธิผล และ สงเสริมระบบที่ใช Duffy นิยามหนาที่ไว

- กําหนดลําดับความสําคัญเชิงกลยุทธของ Km

- จัดใหมี Knowledge repository ของ best practice

 - สื่อสารให senior executive ใหการสนับสนุนใหเกิดสภาพแวดลอมแหงการเรียนรู

 - สอนใหผูคนหาสารสนเทศถึงวิธีการใชคําถามที่ฉลาดและดีขึ้น (เพื่อไดคําตอบอันเปนองค ความรูที่ตองการ)

- จัดตั้งกระบวนการบริหารทรัพยสินทางปญญา

 - ทําใหไดรับสารสนเทศอันแสดงถึงความพึงพอใจจากลูกคาในแบบใกล real time มาก ที่สุดGlobalize knowledge management การประยุกตใชเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารในการจัดการความรู ปจจุบันหลายหนวยงานไดนําเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารเขามาประยุกตใชในการบริหาร จัดการอยางแพรหลาย ทั้งนี้เพื่อใหเกิดความสะดวกรวดเร็ว ความถูกตองและประหยัดเวลา การประยุกตใชกับงานสํานักงาน

- งานจัดเก็บเอกสาร การเผยแพรเอกสาร เปนตน ทั้งนี้ เพื่อใหสามารถเชื่อมโยงสารสนเทศระหวาง แผนกหรือระหวางหนวยงาน ทั้งหนวยงานภายในและภายนอกที่อยูหางไกล

- งานกระจายเอกสาร เปนการกระจายสารสนเทศไปยังผูใช ณ จุดตางๆ อาจกระทําไดโดยการ เชื่อมโยงผานเครือขายโทรคมนาคม ผลิตภัณฑเทคโนโลยีสารสนเทศที่สามารถปฏิบัติงาน ณ จุดนี้ไดโดย อัตโนมัติไดแก ระบบเครือขายคอมพิวเตอร โทรสาร ระบบการประชุมทางไกล เปนตน

 - งานจัดเก็บและคนเอกสาร สามารถปฏิบัติไดทั้งระบบออนไลนและระบบออฟไลน ผาน ระบบเครือขายคอมพิวเตอร หรือผานเครือขายโทรคมนาคมรูปแบบอื่น เชน ระบบงานฐานขอมูล เปน ตน

 - งานจัดเตรียม จัดเก็บสารสนเทศในลักษณะภาพทั้งภาพนิ่งหรือภาพเคลื่อนไหวและเสียง การประยุกตใชกับงานดานการฝกอบรมและการศึกษา การประยุกตใชเทคโนโลยีสารสนเทศในการศึกษานั้น มีแนวทางในการใชมากมายขึ้นแตที่ ใชกันอยูโดยทั่วไปมี 6 ประเภท คือ

1. การใชคอมพิวเตอรชวยสอน (Computer Assisted Instruction : CAI) เปนการนําเอา คําอธิบายบทเรียนมาบรรจุไวในคอมพิวเตอร แลวนําบทเรียนนั้นมาแสดงแกผูเรียน เมื่อผูเรียนอานคําอธิบาย นั้นแลว คอมพิวเตอรก็จะทดสอบความเขาใจวาถูกตองหรือไม หากไมถูกตองก็ตองมีวิธีการอธิบายเนื้อหา เพิ่มเติมใหเขาใจมากขึ้น แลวถามซ้ำอีก ซึ่งปจจุบันมีการพัฒนาการถึงระดับใชสื่อประสม และใชเทคนิคตางๆ เพื่อใหการสอนบรรลุผลสัมฤทธิ์มากขึ้น

2. การศึกษาทางไกล เทคโนโลยีสารสนเทศที่ใชในการจัดการศึกษาทางไกลมีหลายแบบ ตั้งแตแบบงาย ๆ เชน การใชวิทยุ โทรทัศน ออกอากาศใหผูเรียนศึกษาเอง ตามเวลาที่ออกอากาศ ไปจนถึงการ ใชระบบแพรภาพผานดาวเทียม (Direct To Home : DTH) หรือการประยุกตใชระบบประชุมทางไกล(Video Teleconference) โดยใชผูสอน และผูเรียนสามารถสื่อสารถึงกันไดทันทีเพื่อสอบถามขอสงสัยหรืออธิบายคํา สอน เพิ่มเติม

3. เครือขายการศึกษา เปนการจัดทําเครือขายการศึกษา เพื่อใหครู อาจารย และนักเรียน นักศึกษามีโอกาสใชเครือขายเพื่อเสาะแสวงหาความรูที่มีอยูอยางมากมายในโลก และใชบริการตางๆ ที่เปน ประโยชนทางการศึกษา เชน บริการสงจดหมายอิเล็กทรอนิกส (E-mail) การเผยแพร และคนหาขอมูลใน ระบบเวิลดไวดเว็บ (World Wide Web) ซึ่งสวนมากเปนเครื่อขายที่ประชาชนโดยไมตองเสียคาใชจายในการ เขาใชสารสนเทศแตอยางใด

4. การใชงานหองสมุด ในปจจุบันหองสมุดมหาวิทยาลัยของรัฐและเอกชนเกือบทุกแหง ได นําเทคโนโลยีสารสนเทศมาใชในการดําเนินงาน ทําใหผูใชไดรับความสะดวกมากขึ้น เชน บริการยืมคืน การ คนหาหนังสือ วารสาร สิ่งตีพิมพตางๆ ที่ตองการไดอยางสะดวกและรวดเร็ว

 5. การใชในงานประจําและงานบริหาร เชน การจัดทําทะเบียนประวัติของนักเรียน นักศึกษาการ เลือกเรียน การลงทะเบียนเรียน การแสดงผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน การแนะแนวอาชีพ และศึกษาตอขอมูลผูปกครอง หรือ ขอมูลครู ซึ่งการมีขอมูลดังกลาว ทําใหครูอาจารยสามารถติดตาม และดูแลนักเรียนไดอยางดี รวมทั้ง ครูอาจารยสามารถพัฒนาตนเองไดสูงขึ้น

ตัวอยางเครื่องมือทางสังคมเพื่อการจัดการความรู

เครื่องมือเพื่อการสรางการจัดการความรู เปนเครื่องมือในกลุมที่ใชเพื่อประโยชนเพื่อการจัดการ ความรู มีหลายอยาง โดยแบบเบื้องตนเชน การสืบคนขอมูล สวนในระดับถัดมา เปนเครื่องมือเพื่อการใชขอมูล รวมกัน รวมทั้งใหความรู และสรางความรูใหม เชน Wiki Blog เปนตน เครื่องมือที่ใชในการการปฏิสัมพันธ ตางจากเครื่องมือเพื่อการสื่อสาร ตรงที่เครื่องมือเพื่อการปฏิสัมพันธนี้มุงเนนเพื่อเสริมสรางการเชื่อมโยงกัน ระหวางผูใชโดยอาศัยกลไกของการพูดคุยสนทนากัน

 Blog Blog มาจากคําเต็มวา WeBlog บางครั้งอานวา We Blog บางคนอานวา Web Log แตทั้งสองคํา บงบอกถึงความหมายเดียวกัน Blog คือการบันทึกบทความของตนเอง (Personal Journal) ลงบนเว็บไซต ใน blog นั้นจะมีเนื้อหาเปนเรื่องใดก็ได เชน การเขียนเรื่องราวของตนเอง การเขียนวิจารณเรื่องราวหรือหัวขอ หรือสิ่งที่ตนเองสนใจตางๆ การเขียนวิจารณการใชผลิตภัณฑตางๆ ที่ตัวเองเคยใช หรือซื้อมา เปนตน   Blog ประกอบดวย ขอความ, hypertext, รูปภาพ และ ลิงค (ไปยังเว็บ, วีดีโอ, ขอมูลเสียงและ อื่นๆ) blog จะอยูในรูปบทสนทนาระหวางเอกสาร โดยผูที่ใช blog สามารถเขียนขอความแสดงความคิดเห็น ของตนเองได ซึ่ง blog มีทั้งเปน blog เฉพาะบางกลุม หรือเปน blog ทั่วๆ ไปก็ได การเพิ่มบทความใหกับ blog ที่มีอยู เรียกวา “blogging” บทความใน blog เรียกวา “posts” หรือ “entries” บุคคลที่ โพสลงใน “entries” เหลานี้เรียกวา “blogger” จุดเดนที่สุดของ Blog ก็คือ Blog สามารถเปนเครื่องมือสื่อสารชนิดหนึ่ง ที่สามารถสื่อถึง ความเปนกันเองระหวางผูเขียนบล็อก และผูอานบล็อกที่เปนกลุมเปาหมายที่ชัดเจนของบล็อกนั้น ๆ ผานทาง ระบบ comment ของบล็อกนั่นเอง ความสะดวกและงายในการเขียน Blog ทําใหสามารถเผยแพรความ คิดเห็นของผูเขียน blog ไดงายขึ้น รวมถึงยังมีการ comment จากผูที่สนใจเรื่องเดียวกันไดอีกดวย บางครั้ง ทําใหเกิดการเรียนรูใหมๆ เพราะบางครั้ง ขอมูลจาก Blog เปนขอมูลที่ไมเคยปรากฏที่ไหนมากอนอีกดวย นับไดวา Blog เปนสื่อชนิดหนึ่งที่ไมตางจาก วีดีโอ, สิ่งพิมพ,โทรทัศน หรือแมกระทั่งวิทยุ เราสามารถเรียกไดวา Blog ไดเขามาเปนสื่อชนิดใหมที่สําคัญอยางแทจริง Blog จะมีลักษณะบางประการที่แตกตางจากเว็บเพจ มาตรฐานทั่วไป blog จะมีอุปกรณที่จะชวยใหสรางหนาเว็บใหมไดงาย เชน การใสขอมูลใหม (โดยมีหัวขอ, ประเภท, และเนื้อความ) ทําไดงาย มี template อัตโนมัติที่จะจัดการ การเพิ่มบทความตามวันที่และหัวขอ เปน archive มีการกรองเนื้อหาแยกตามวัน ประเภทผูแตงหรืออื่นๆ นอกจากนี้ยังทําใหผูดูแลจัดการ blog สามารถเชิญ หรือ เพิ่มผูแตงคนอื่น โดยจัดการเรื่องการอนุญาตและการเขาถึงขอมูลเปนไปโดยงาย ดังนั้น blogging จึงเปนชองทางเผยแพรงานพิมพอยางประหยัดและมีประสิทธิภาพ

Wiki Wiki อานออกเสียง “wicky” “weekee” หรือ “veekee” เปนเทคโนโลยีที่ทําใหเรา สามารถสรางและแกไขหนาเว็บเพจขึ้นมาใหมผานทางบราวเซอร Wiki เนนการทําระบบสารานุกรม , HOWTOs ที่รวมองคความรูหลายๆ แขนงเขาไวดวยกันโดยเฉพาะ Wikipedia เปนระบบสารานุกรม (Encyclopedia) สาธารนะที่ทุกคนสามารถใสขอมูลลงไปได รองรับภาษามากกวา 70 ภาษารวมทั้งภาษาไทย สําหรับภาษาไทยสามารถเขาอานได http://th.wikipedia.com

 CMS CMS ยอมาจาก Content Management System คือ ระบบบริหารจัดการเว็บไซต เปนระบบที่นํามาชวยในการสรางและบริหารเว็บไซตแบบสําเร็จรูป โดยในการใชงานจะชวย ใหการพัฒนาและการบริหารขอมูลเว็บไซตใหเปนเรื่องงายและรวดเร็ว โดยจะมีโปรแกรมเสริมซึ่งอาจมากับ ระบบหรือจากที่ผูใชติดตั้งเองเพื่อใหเว็บไซตมีลูกเลนมากขึ้น เชนระบบกระดานขาว (Webboard) ระบบ แบบสอบถาม (Poll) ตระกราสินคา(Shopping Cart) และอื่นๆอีกมากมาย CMS เปนเหมือนโปรแกรม โปรแกรมหนึ่ง ที่มีผูพัฒนามาจากภาษาคอมพิวเตอรที่ใชใน เว็บไซตเชน PHP,Python,ASP,JSP ซึ่งในปจจุบันมีคนใจดีพัฒนา CMS ฟรีขึ้นมามากมายอยางเชน Mambo,Joomla,Wordpress ถือวาผูพัฒนาระบบ CMS ฟรี ที่กลาวมาขางตนนั้นลวนเปนมืออาชีพที่มีฝมือในเรื่องของ เว็บไซตเปนอยางยิ่งทั้งการเขียนโปรแกรมที่รัดกุมการออกแบบเนวิเกชั่นที่ดี ทําใหภาพรวมของเว็บไซตที่ใช CMS นั้นออกมาอยางมีประสิทธิภาพ

LMS LMS เปนคําที่ยอมาจาก Learning Management System หรือระบบการจัดการเรียนรู เปน ซอฟตแวรที่ทําหนาที่บริหารจัดการเรียนการสอนผานเว็บ จะประกอบดวยเครื่องมืออํานวยความสะดวกใหแก ผูสอน ผูเรียน ผูดูแลระบบ โดยที่ผูสอนนําเนื้อหาและสื่อการสอนขึ้นเว็บไซตรายวิชาตามที่ไดขอใหระบบ จัดไว ใหไดโดยสะดวก ผูเรียนเขาถึงเนื้อหา กิจกรรมตาง ๆ ไดโดยผานเว็บ ผูสอนและผูเรียนติดตอ สื่อสารไดผาน ทางเครื่องมือการสื่อสารที่ระบบจัดไวให เชน ไปรษณียอิเล็กทรอนิกส หองสนทนา กระดานถาม - ตอบ เปน ตน นอกจากนั้นแลวยังมีองคประกอบที่สําคัญ คือ การเก็บบันทึกขอมูล กิจกรรมการเรียนของผูเรียนไวบน ระบบเพื่อผูสอนสามารถนําไปวิเคราะห ติดตามและประเมินผลการเรียนการสอนในรายวิชานั้นอยางมี ประสิทธิภาพ

องคประกอบ LMS LMS ประกอบดวย 5 สวนดังนี้

1. ระบบจัดการหลักสูตร (Course Management) กลุมผูใชงานแบงเปน 3 ระดับคือ ผูเรียน ผูสอน และผูบริหารระบบ โดยสามารถเขาสูระบบจากที่ไหน เวลาใดก็ได โดยผาน เครือขายอินเตอรเน็ต ระบบ สามารถรองรับจํานวน user และ จํานวนบทเรียนได ไมจํากัด โดยขึ้นอยูกับ hardware/software ที่ใช และ ระบบสามารถรองรับการใชงานภาษาไทยอยางเต็ม รูปแบบ

2. ระบบการสรางบทเรียน (Content Management) ระบบประกอบดวยเครื่องมือในการชวยสราง Content ระบบสามารถใชงานไดดีทั้งกับบทเรียนในรูป Text - based และบทเรียนใน รูปแบบ Streaming Media

3. ระบบการทดสอบและประเมินผล (Test and Evaluation System) มีระบบคลังขอสอบ โดย เปนระบบการสุมขอสอบสามารถจับเวลาการทําขอสอบและการตรวจขอสอบอัตโนมัติ พรอมเฉลย รายงาน สถิติ คะแนน และสถิติการเขาเรียนของนักเรียน

4. ระบบสงเสริมการเรียน (Course Tools) ประกอบดวยเครื่องมือตางๆ ที่ใชสื่อสารระหวาง ผูเรียน - ผูสอน และ ผูเรียน - ผูเรียน ไดแก Webboard และ Chatroom โดยสามารถเก็บ History ของ ขอมูล

เหลานี้ได

5. ระบบจัดการขอมูล (Data Management System) ประกอบดวยระบบจัดการไฟลและโฟลเดอร ผูสอนมีเนื้อที่เก็บขอมูลบทเรียนเปนของตนเอง โดยไดเนื้อที่ตามที่ Admin กําหนดให โดยโปรแกรมที่ใชสรางระบบ LMS ในปจจุบันมีใหเลือกอยู 2 ลักษณะคือ

1.ซอฟตแวรฟรี (Open Source LMS) ที่มีลิขสิทธิ์แบบ GPL เชน Claroline (www.claroline.net ) , LearnSquare ( www.learnsquare.com ), VClass ( www.vclass.net ),Sakai (www.sakaiproject.org), ILIAS ( http://www.ilias.de )

2. ซอฟตแวรที่บริษัทเอกชนพัฒนาเพื่อขายโดยเฉพาะ (Commercial LMS) เชน Blackboard Learning System , WebCT, Lotus Learning Management System, Education Sphere ( www.educationsphere.com ), Dell Learning System (DLS) ( www.dell.com ), De-Learn ( www.de-learn.com ), i2 LMS ( www.progress-info.co.th )

สําหรับ LMS ที่เปน Open source หรือ Freeware และไดรับความนิยมในแวดวงการศึกษาเปน อันดับตนๆ ไดแก Moodle (www.moodle.org), ATutor (www.atutor.ca) เปนตน *LCMS = LMS+CMS LMS (Learning Management System) คือ ระบบติดตาม/บริหารจัดการเรียนรู CMS (Content Management System) คือ ระบบบริหารจัดการหลักสูตร/เนื้อหา